Het ACLPA en de Amsterdam Law Hub kijken terug op een mooi Symposium, waarin is ingegaan op de risico’s en de uitdagingen die samenhangen met externe financiële en commerciële belangen in de rechtswetenschap, waaronder die voor onderzoek, onderwijs, valorisatie, en de rol van rechtswetenschap in relatie tot de belangen van burgers.

Over het Symposium Rechtshulp 2.0

Onze samenleving omvat een grote groep aan kwetsbare burgers met rechtshulp vragen. Dagelijks hebben zij te kampen met een letterlijke en figuurlijke ‘boodschappentas aan papieren’. De boodschappentas symboliseert de complexiteit aan sociaal juridische problemen. Deze kwetsbare burger komt vaak in aanraking met een advocaat, maar had wellicht al eerder geholpen kunnen worden via eerstelijns rechtshulpverlening. We willen het werk makkelijker en sneller maken om deze burgers te helpen, voor zowel kleine als complexe juridische vraagstukken. Dit is waar technologie om de hoek komt kijken en het Law Hub-onderzoek "Het probleem van de volle boodschappentas" op is gefocust (onderzoeksrapport onderaan te downloaden).

Uit de gesprekken met het publiek en de sprekers kwam telkens één duidelijke vraag naar voren: voor wie ontwikkel je een tool, voor de burger of voor de rechtshulpverlener? Als we kijken naar de sociale advocatuur lijkt de sector klaar te zijn voor digitalisering, maar mist het de juiste middelen. De wil van de commerciële advocatuur om de sociale advocatuur ervoor klaar te stomen - op welke manier dan ook - is er. Toch lijkt dit in de praktijk toch moeilijker dan gedacht. Hetzelfde geldt voor de burger. Prof Dame Hazel Genn opende het Symposium met een uitspraak die aan het einde nog steeds staat: 'Je kunt wel optimistisch zijn, maar tegelijkertijd moet je ook kritisch blijven omdat er ook veel groepen zijn die geen baat hebben bij technologie.' Er is ruimte voor techno-optimisme, maar met kritische kanttekeningen. Uit het onderzoeksrapport kwam ook naar voren dat burgers niet zo zelfredzaam lijken te zijn als door de overheid wordt gedacht. Een aanzienlijk deel van de rechtzoekenden is namelijk beperkt taal- en digitaal vaardig. Het is daarom belangrijk om het probleem aan de voorkant aan te pakken door brieven en documenten in lekentaal te schrijven en procedures minder ingewikkeld te maken. Daarnaast is het belang van een (persoonlijk) betrokken hulpverlening evident.

Verder werd er duidelijk dat de rol van rechtswinkels zeker nog niet is uitgespeeld. Zij vervullen een belangrijke rol in de eerstelijns rechtshulpverlening en helpen naar schatting 25.000-30.000 burgers per jaar. Rechtswinkels blijken dicht bij de burger te staan: de meeste rechtswinkels houden hun spreekuren in de wijk of op een ander makkelijk te bereiken locatie, meestal meer dan één keer per week. Bovendien zijn aan hulp van een rechtswinkel geen inkomenseisen verbonden en is advies vrijwel altijd gratis.

Tijdens het Symposium werd de sociaal juridische kaart van Amsterdam gepresenteerd. Dit is een overzichtelijke kaart van Amsterdam waar iedere burger, gefilterd op hulpvraag, eerstelijns rechtshulp kan vinden.

Opinie Folkert Jensma in NRC

Juridisch commentator Folkert Jensma (NRC), die de middag afsloot met een treffende samenvatting, heeft een opinie geschreven getiteld ''Rechtspraak in de Kast' kan kloof met de burger ook vergroten'. Hij concludeert dat het Verenigd Koninkrijk een stuk verder is met digitale rechtspleging dan Nederland. Lees zijn opinie.

Bijdrage Mark van Dorp (LinkedIn)

Op LinkedIn blikt ook Mark van Dorp terug op het Symposium. Hij is oprichter van Adapting, dat als doel heeft om juridische processen te versimpelen en zo de toegang tot juridische dienstverlening te verbeteren.

Hij zet zijn lessons learned op een rij, aangezien het Symposium hem als technologieondernemer heel waardevolle input bood voor het verder ontwikkelen van AdaptingLegal. "Dankzij instanties zoals de Amsterdam Law Hub gaat het de goede kant op met de digitalisering van de sociaal juridische dienstverlening. Het bewustzijn groeit en verschillende disciplines zijn goed met elkaar in gesprek. Verder is er nog een hoop te doen." Hij ziet als uitdaging om de sociaal juridische dienstverlening te helpen bij het effectief inzetten van technologie. "En dat is niet alleen maar een tool die wel of niet handig is. Het gaat over het complete plaatje waarbij de rechtshulpzoekende centraal staat en rechtshulp door middel van digitalisering eenvoudig toegankelijk wordt gemaakt voor iedereen." Lees hier zijn volledige bijdrage.

Blog Jelle van Veenen (Kennedy Van der Laan)

Jelle van Veenen, Innovation Manager bij Kennedy Van der Laan & medeoprichter van Dutch Legal Tech, schreef een korte blog naar aanleiding van het Symposium. Kan je (als jurist) zomaar op technologie vertrouwen?

Wat hem opviel was het wantrouwen tegen technologie dat leeft in de juridische sector. Dit is misschien terecht (technologie op zichzelf lost niks op, en kan problemen ook zeker erger maken), maar hij mist in de discussie hierover vaak de wetenschappelijke onderbouwing. Hoe komen we er echt achter wat er wel werkt, en onder welke voorwaarden? Lees hier zijn blog.